Proef 24   Bliksem onder water.

juli 2012


Benodigde chemicaliën en spullen:
 
Proef24a.jpg
De reageerbuis in twee stadia: bij de eerste kristallen en bij wat latere.
Zwavelzuur 96% (H2SO4): 4 g / ruim 2 mL
Ethanol 96% (C2H5OH): 4 g / 5 mL
Kaliumpermanganaat (KMnO4):ca. 0,1 g
Reageerbuis + reageerbuishouder;
Lange pipet + pipetteerballon;
Veiligheidsbril, handschoenen


Voorbereiding:

Gebruik de veiligheidsbril en de handschoenen: het experiment kan spetteren!

Doe het geconcentreerde zwavelzuur in de droge reageerbuis. Zet de reageerbuis vast in de houder. Neem de ethanol in een pipet, houd de punt van de pipet dicht boven het zwavelzuur in de reageerbuis en laat de alcohol voorzichtig op het zwavelzuur stromen. Gebruik de pipetteerballon. Niet mengen!
Proef24b
Ethanol toevoegen.
Uitvoering van de proef:

Laat wat kristalletjes kaliumpermanganaat in de reageerbuis vallen. Vooral niet teveel tegelijk. De kristallen zakken door het ethanol naar het zwavelzuur. Aanvankelijk ontstaan daarin wat groene en bruine slierten van o.a. manganiet en bruinsteen, en ook belletjes zuurstof. Voeg nog wat kaliumpermanganaat toe, steeds in hele kleine beetjes. Het zwavelzuur kleurt alsmaar bruiner. Het tikt en knettert wat. In de buis en in de vloeistof zie je lichtflitsen. Als die zijn uitgewoed, kan er weer wat permanganaat bij. Zo blijft het minutenlang tot wel een kwartier "onweren" in de reageerbuis.
Doe er niet teveel kaliumpermanganaat tegelijk in. Dan kan het gaan spatten en dat is gevaarlijk met geconcentreerd zwavelzuur.

Verklaring:

Geconcentreerd zwavelzuur reageert als volgt met kaliumpermanganaat:
H2SO4 + 2 KMnO4 → H2O + K2SO4 + Mn2O7
Het olieachtige, zeer explosieve dimangaanheptoxide valt uiteen in bruinsteen en zuurstof:
2 Mn2O7 → 4 MnO2 + 3 O2
Op het grensvlak van zwavelzuur en ethanol reageren zuurstof en ethanol luidruchtig onder vuurverschijnselen: donder en bliksem!
C2H5OH + 3 O2 → 2 CO2 + 3 H2O

Na afloop van de proef:

Laat het geheel afkoelen, en neutraliseer het reactiemengsel door het in een bekerglas te gieten en soda toe te voegen tot het niet meer bruist. Wat er dan resteert gaat in het vat met anorganisch chemisch afval met zware metalen. Breng dat vat t.z.t. naar de milieustraat.

Klik hier voor een filmpje .WMV of hier .MP4    (6'28").