Maak een oplossing van 1% indigokarmijn in vloeistof van 50% alcohol met 50% water.
Maak ook 75 mL 1 M loog door 3 gram natriumhydroxide of 4,2 gram kaliumhydroxide op te
lossen in 75 mL water.
Los 2 gram glucose op in 75 mL water in de erlenmeyer of in
een platbodemkolf. Je laat alles afkoelen tot kamertemperatuur.
Uitvoering van de proef:
Doe 2 milliliter van de blauwe oplossing van indigokarmijn bij de glucose in de kolf. Giet vervolgens 75 mL
loog vanuit het bekerglas in de kolf bij de glucoseoplossing. Kijk en doe de stop op de kolf.
De kleur van de oplossing verandert meteen in groen, vervolgens na enige minuten in rood en na weer enige
minuten tenslotte in geel. Daarmee is de proef niet voorbij, integendeel. Pak de kolf, houd een vinger op de
stop zodat die er niet afvliegt, en schud krachtig.
De oplossing wordt via rood weer groen. Zet de kolf neer en zie hoe de kleur weer overgaat in rood en daarna
geel. Opnieuw schudden en alles gebeurt wederom. Dit kun je zo vele malen herhalen.
Verklaring:
Deze proef lijkt erg op
Proef 03-A. De indicator hier is
indigokarmijn dat door de glucose reversibel, dat wil zeggen omkeerbaar, wordt gereduceerd van zijn basische
groene vorm naar een gele, met als tussenstap een rode. Zuurstof uit de lucht oxideert de kleurstof weer terug
van geel via rood naar groen. Dit is het proces:
Je ziet een C=O groep veranderen in een C-OH groep: een keton wordt tot een (secundaire) alcohol
gereduceerd. De keton is de oxidator en neemt dus e¯ op:
R-CO + 2 H
+ + 2 e¯ → R-HCOH waarin R de onveranderlijke rest is van het molecuul.
Alternatief aan de keukentafel:
Met onschuldge huishoudspullen kan deze proef ook. Neem je soda in plaats van natronloog, dan is de
pH te laag en is het indigokarmijn daardoor blauw in plaats van groen, maar de overige reacties gaan hetzelfde.
Dus dan van blauw naar rood naar geel en terug. Recept: doe een volle eetlepel kristalsoda (Kruidvat) in een
kopje, vul aan met water tot ca. 50 gram en zet het 20 seconden in de magnetron om de soda op te lossen.
Doe een volle theelepel glucose (borsthoning) in een doorzichtige fles met 100 mL water; doe daar 1 mL
(een pipetje) oplossing 1% van voedingskleurstof E132 bij (Brouwmarkt Almere). Giet het kopje soda erbij en
draai de dop op de fles.
Na afloop van de proef:
Alles kan zonder bezwaar door de gootsteen.
