Proef 40   Blauw knipperlicht.

januari 2013


Benodigde chemicaliën en spullen:

Proef40a.gif
De oplichtende erlenmeyer.
Luminol (C8H7N3O2): 0,015 gram
Ged. water (H2O):113 mL
Kopersulfaat (CuSO4·5H2O): 0,010 gram
Waterstofperoxide 30% (H2O2): 4 mL
Kaliumthiocyanaat (KCNS): 0,44 gram
Natronloog (1 M NaOH): 3 mL
Bekerglas 100 mL:4
Bekerglas of erlenmeyer 250 mL:1
Roerstaaf of roerder (facultatief)

Voorbereiding:

Deze proef moet gedaan worden als het donker is of in een goed verduisterde ruimte.
Doe in bekerglas 1 10 mg kopersulfaat, in bekerglas 2 440 mg kaliumthiocyanaat, in bekerglas 3 15 mg luminol en in bekerglas 4 4 mL waterstofperoxide 30%. Voeg aan bekerglas 3 waarin al luminol zit, nog 3 mL 1 M natronloog toe. Verwarm 113 mL water in de grote beker of erlenmeyer tot 70°C. Schenk in elk van de bekerglazen nu 28 gram van dit warme water. Zorg dat alles goed gemengd c.q. opgelost is. De grote beker (of erlenmeyer) is nu leeg. Zet deze op de roerder (als het kan ook verwarmingsplaat op 60°C), of blijf zelf in het vervolg roeren.
Al roerend wordt de inhoud van de bekerglazen 1 t/m 3 in die volgorde in de grote gedaan.

Uitvoering van de proef:

Pak een zaklamp en doe het licht uit. Schenk nu ook de inhoud van bekerglas 4, het waterstof­peroxide, bij het geheel. Het mengsel licht even stevig op, maar dooft meteen. Maar na circa een kwart minuut wordt het weer even helder blauw. Dit gaat zo minutenlang door: een blauw knipperlicht! In het plaatje boven zijn de donkere periodes wat ingekort maar de blauwe flitsen niet.
Proef40b.jpg

Verklaring:

In basische omgeving wordt luminol door waterstof­peroxide geoxideerd waarbij energie vrijkomt in de vorm van licht. Dat heet chemoluminescentie. Maar er vinden ook an­dere reacties plaats die dat proces onderbreken.
Koper(II) wordt omgezet in koper(I) en weer terug; koper­tetramine­complexen zijn er wellicht ook bij betrokken.

Luminol is een redoxindicator, net zoals methyleenblauw, ferroïne en indigokarmijn.
Proef40b.jpg
De spullen en de opstelling.

Na afloop van de proef: 

De restanten gaan als anorganisch afval met zware metalen naar de milieustraat.