Brandend koolmonoxide.

Verklaring:

Zwavelzuur is hygroscopisch d.w.z. het trekt water aan. En wel zó sterk dat het het mierenzuur ertoe aanzet als volgt uiteen te vallen: HCOOH → H₂O + CO (g) Koolmonoxide is brandbaar en vormt met zuurstof onschadelijk kooldioxide. Koolmonoxide was vroeger in de periode vóór de vondst van het aardgas één van de componenten van het toen­ma­lige stadsgas. Dat werd in gasfabrieken geproduceerd uit verhitte steenkool en waterdamp volgens een procedé dat is uit­ge­von­den door de Maastrichtenaar Jan Pieter Minckelers (1748-1824): Het stads- of lichtgas was niet alleen zeer brandbaar, maar door de koolmonoxidecomponent ook zeer giftig. En tevens reukloos. Daarom werd een vies geurtje toegevoegd aan stadsgas: dan ruik je tenminste iets als de gaskraan per ongeluk open blijft staan en het vuur uit is. Tegenwoordig heeft het kookgas een niet-giftige samen­stel­ling en wordt het geurtje toegevoegd om explosies te voorkomen.

Als er nog lucht in de erlenmeyer zit, is het gevaarlijk om het uitstromende gas aan te steken: de vlam zou naar binnen kunnen slaan. Dat houdt in dat CO niet alleen aan de buitenkant van het gebogen glasbuisje gaat branden maar ook in de erlenmeyer. En wel alles tegelijk: een explosie! Daarbij kan niet alleen de stop van de erlenmeyer springen, maar ook de erlenmeyer zelf kan breken en het geconcentreerde zwavelzuur kan in het rond gaan vliegen en als je daardoor geraakt wordt, gebeurt er moet jouw huid hetzelfde als met het mierenzuur, waarbij geen CO(g) ontstaat maar C(s): je huid verkoolt! Daarom heb je alle lucht uit de erlenmeyer laten drijven door zoveel kooldioxide uit zwavelzuur en een brokje soda te laten ontstaan dat de erlenmeyer daardoor gevuld wordt. Handig daarbij is het dat kooldioxide zwaarder is dan lucht: de lucht wordt dus letterlijk door het zware gas verdreven. De hoeveelheid soda die je nodig hebt om de erlenmeyer van 50 mL precies te vullen, kun je uitrekenen: 50 mL gas is 2,0 mmol. Immers, onafhankelijk van de soort gas heeft een gas bij 25°C een volume van 24,5 dm³/mol (zie Binas, tabel 7). Voor die 2,0 mmol kooldioxide heb je ook 2,0 mmol zwavelzuur nodig. Want die reageren 1 op 1 volgens de (vereenvoudigde) reactievergelijking: Dus: 212 mg watervrije soda (molaire massa 106) ofwel 562 mg kristalsoda (molaire massa 286), afgerond 0,6 gram om het erlenmeyertje van 50 mL geheel te vullen met CO₂.