Proef 55   Naalden van zwavelkristallen.

maart 2013

Benodigde chemicaliën en spullen:

Proef55a.jpg
Zwavel wordt opgelost.
Kleurloze lampolie (CnH2n+2):25 mL
Zwavelbloem (S8):1,0 gram
Wasbenzine (CmH2m+2):p.m., zie tekst
Erlenmeyer:ca. 50 mL.
Roerstaaf
Thermometer tot 250°C.
Vergrootglas:optioneel
Blusdeken of bak met bluszand of poederblusser.


Voorbereiding:

Omdat in deze proef olie op vrij hoge temperatuur een rol speelt, moet je eerst even nadenken over de veiligheid. Mocht namelijk de olie in brand vliegen, dan mag er in géén geval geblust worden met water. Afdekken is de beste remedie. Als je echter de temperatuur goed in de gaten houdt, zal er niets gebeuren. De temperatuur van matig hete frituurolie wordt niet overschreden.
Lampolie en zwavel zijn brandbaar. Wasbenzine is bijzonder brandbaar.

Uitvoering van de proef:

Doe een gram zwavel in een kleine erlenmeyer en schenk er ongeveer 25 mL lampolie (paraffineolie) bij. Verwarm het geheel voorzichtig tot ongeveer 175°C. Laat de temperatuur niet verder oplopen.
Constateer dat de zwavel eerst smelt en een geel plasje vormt onderin de erlenmeyer. Bij stijgende temperatuur wordt de kleur roodbruin. Vervolgens lost de zwavel op en kleurt de olie geel. Je kunt het oplossen bevorderen door zo nu en dan te roeren.
Als alles is opgelost, laat je het geheel weer afkoelen. Daarbij zal de zwavel neerslaan in de vorm van gele, naaldvormige kristallen die met een vergrootglas goed te zien zijn.
Met maar ook zonder een vergrootglas is de structuur prima waar te nemen. De kristallen kunnen worden "geoogst" door te filtreren. Giet daartoe eerst de hele inhoud van de erlenmeyer in een filter. Daarmee filtreer je de meeste olie af. Daarna "spoel" je de resten olie eraf door wat wasbenzine in het filter te schenken en dat enige malen te herhalen nadat de benzine is doorgelopen. Laat tenslotte de trechter met het filter buiten opdrogen. Schud de kristallen op een papiertje. Daarna kun je de zuivere zwavelkristallen gemakkelijk bekijken.

Proef55b.jpg
Zwavel: links amorf, rechts gekristalliseerd.

Verklaring:

Zwavel is oplosbaar in hete olie, maar niet in koude, en evenmin in koude wasbenzine. (Probeer het niet in warme wasbenzine, dat is uiterst brandgevaarlijk tot zelfs explosief!)
De schijnbaar amorfe (d.w.z. structuurloze) zwavel­bloem lost op, maar vormt bij het neerslaan grotere kristallen en is dan duidelijk niet meer amorf.

Na afloop van de proef: 

De gevormde zwavel kan weer gebruikt worden voor andere experimenten. De resten met olie en/of wasbenzine moeten als zodanig geëtiketteerde stoffen naar de milieustraat.