In
proef 53 staat al een zeer primitieve rookmaker beschreven zoals
gemaakt in 1962. In 1966 gebruikte de provobeweging het recept dat hier vermeld staat, en dat is als rookbom veel
beter. Voor historisch geïnteresseerden zijn er
bijlagen met wat
achtergrondinformatie resp. het recept, afkomstig van:
www.historischnieuwsblad.nl/nl/nieuws/12522/rookbom-huwelijk-beatrix-kwam-niet-van-provo.html
en http://archiv.squat.net/nl/nixnut/nixnut41.html .
In het provorecept wordt gesproken van het maken van poedersuiker in een koffiemolen.
Niet doen! Jouw koffiemolen zal niet de eerste zijn die daarbij ontploft. Gewoon kopen dus.
Voorbereiding:
Maak eerst een lont als volgt.
Los in een reageerbuis 1,0 gram kaliumchloraat op in 5 mL heet kraanwater.
Rol het keukenpapier op en steek dat in de reageerbuis. Het papier zuigt de oplossing helemaal op.
Haal het natte papier uit de buis en leg het een dag te drogen op de
verwarming of in de zon. Draai reepjes papier tot een koordje. Test een stukje: na aansteken moet het snel
opbranden.
Meng 4,8 gram kaliumchloraat met 5,5 gram ammoniumchloride.
Als er klontjes in zitten, moet je die fijnmaken; het
gemakkelijkst is in een mortier met stamper, maar het gaat ook met een lepel op papier. Hoe fijner verpoederd het
mengsel is, des te beter alles zal werken.
Weeg de poedersuiker (sacharose) af. Zorg ook dat hierin geen klontjes zitten. Meng dit voorzichtig met het
eerste mengsel: roer met een houten lepel en schuur of schraap vooral niet.
Doe het mengsel op een deksel of in een aluminium bakje waarin een waxinelichtje heeft gezeten.
Uitvoering van de proef:
Zet het mengsel buiten neer. Steek er de droge lont in. Steek nu de lont aan en neem afstand.
De lont brandt op en ontsteekt het mengsel dat opbrandt onder heftige rookontwikkeling.
Adem de rook niet in want die is nogal prikkelend.
De rookbom in bedrijf. |
Verklaring:
In het gedroogde keukenpapier zit vast kaliumchloraat. Dat levert zuurstof om het
keukenpapier des te beter en wind­vast te laten branden. Zo werkt het als lont en ontsteekt het de rookbom.
Suiker en kaliumchloraat reageren zo:
C12H22O11 + 8 KClO3
8 KCl + 12 CO2+ 11 H2O
Door de hitte valt het ammoniumchloride uiteen in waterstofchloride en ammoniakgas. Dat vervliegt
en reageert vervolgens weer samen tot fijn verdeeld ammoniumchloride dat aldus een ferme rook vormt:
NH4Cl (s)
HCl (g) +
NH3 (g)
NH4Cl (s)
Na afloop van de proef:
Alles kan zonder bezwaar bij het huishoudelijk afval.
|